Sinds 1993 kennen we in Nederland ‘Plukze-wetgeving’. Als iemand wordt veroordeeld wegens het plegen van een strafbaar feit kan de strafrechter op vordering van de officier van justitie geld (en eventueel ander vermogen) van hem afpakken. De wet noemt dit het ontnemen van wederrechtelijk verkregen voordeel.
Ik geef een voorbeeld. Beroof je de bank en koop je van je buit een dure auto, dan kan die van je worden afgepakt. Misdaad mag niet lonen is de begrijpelijke gedachte hierbij. Lange tijd waren politie en justitie voorzichtig als het aankwam op plukken. In 2014 wilde justitie het afpakken van misdaadgeld bevorderen. Leidinggevenden van het Openbaar Ministerie vroegen zich af hoe ambtenaren konden worden gemotiveerd om verdachten zoveel mogelijk kaal te plukken. Besloten werd om de degene die de hoogste beslagen wist te (laten) leggen in het zonnetje te zetten. Hoe? Door eenmaal per kwartaal een heuse ‘afpaktaart’ uit te reiken aan de ‘succesvolste kaalplukker’. De ontvanger van de taart werd met een speech van de hoofdofficier van justitie in het zonnetje gezet. Over deze praktijk schreef ik in november 2015 een column met de titel ‘afpaktaart’.
Hennepkwekerijen
Niet alleen het afpakken van misdaadgeld had prioriteit, maar ook het opsporen van hennepkwekerijen. De politie maakte na ontmanteling van een hennepkwekerij vrijwel standaard een inschatting van het aantal voorafgaande oogsten. Afhankelijk van sporen zoals stof, kalkaanslag, lege jerrycans voeding en knipafval werd een inschatting gemaakt van het aantal voorgaande oogsten. Uitgangspunt daarbij was en is dat 15 planten op 1 m² uiteindelijk een gedroogde oogst opleveren van 28,2 gram per plant en dat 1 kilogram wiet 4.070 oplevert. Hoe groter de inschatting van het aantal eerdere oogsten hoe meer geld kon worden afgepakt. Met een afpaktaart en eervolle vermelding in het vooruitzicht werd hierbij in mijn ogen de redelijkheid meer dan eens uit het oog verloren.
Meld Misdaad Anoniem
Lange tijd werden er jaarlijks veel hennepkwekerijen ontmanteld. Burgers klikten er massaal anoniem op los. Uit een rapport van de Nationale Ombudsman uit 2014 bleek dat van de 15.000 meldingen die bij het meldcentrum Meld Misdaad Anoniem (MMA) binnenkwamen er 6000 à 7000 betrekking hadden op hennepkwekerijen. Dat is inmiddels anders. In 2021 ontving MMA 4.354 en in 2022 nog maar 2.899 anonieme tips over de aanwezigheid van hennepkwekerijen. Ook het aantal hennepkwekerijen dat jaarlijks door de politie wordt ontmanteld is in de loop der jaren fors gedaald.
Bijzondere pilot
Is de maatschappij kritischer geworden? De overheid gedoogt een kleine 600 coffeeshops. De wiet die daar wordt verkocht moet ergens vandaan komen. Al in 2017 is een wet aangenomen om de productie van wiet en de aanvoer naar coffeeshops te regelen. Daar is veel aandacht in de media aan besteed. Waarom zou je nog een melding maken over je aardige wiet kwekende buurman, terwijl de professionele grootschalige wietteelt voor 10 bedrijven inmiddels wettelijk mogelijk is gemaakt. Daar komt bij dat de politie steeds minder aandacht besteedt aan het ontmantelen van hennepkwekerijen.
In de Westelijke Mijnstreek loopt nu een bijzondere pilot. Als het vermoeden bestaat dat in een woning een hennepkwekerij aanwezig is krijgt de bewoner te horen dat zijn woning over een week door gemeente en politie zal worden gecontroleerd. Na die week wordt de woning bezocht. Als dan een kwekerij wordt aangetroffen wordt deze geruimd. De politie is daar dan wel bij, maar doet verder niets. Justitie is niet blij met deze aanpak, maar heeft zich er wel bij neergelegd. De politie is onderbezet dus is het niet meer dan logisch dat er keuzes moeten worden gemaakt.
