In december 1991 is door de top van het Openbaar Ministerie het AHOJ-G-beleid voor coffeeshops als landelijk beleid vastgesteld. Het OM verstaat sindsdien onder een coffeeshop: ‘een alcoholvrije horecagelegenheid waar handel in- en gebruik van softdrugs plaatsvindt’.
Als vanuit een coffeeshop alcoholvrije drank werd verkocht voor gebruik ter plaatse was sprake van een verplichte inschrijving bij het Bedrijfschap Horeca. De coffeeshop werd daardoor al gauw als horecabedrijf aangemerkt. Koninklijke Horeca Nederland accepteerde hen desondanks niet als lid, omdat het accent op de verkoop van cannabisproducten lag en niet op dienstverlening (horeca).
In de jaren negentig besloot de gemeente Bergen op Zoom dat coffeeshops uiterlijk om 20:00 uur hun deuren moesten sluiten. De eigenaar van coffeeshop De Theepot stelde toen dat zijn coffeeshop een winkel was en daarmee viel onder de landelijk geldende ruimere sluitingstijden voor winkels en dus langer geopend mocht blijven. Een rechtszaak volgde. Het is met de ogen van nu interessant om terug te lezen hoe de rechtbank in Breda daar op 3 december 1997 op reageerde.
De rechtbank keek naar de definitie van een coffeeshop in de Algemene Plaatselijke Verordening en de feitelijke activiteiten van de coffeeshop. De Theepot werd door de rechter als horecabedrijf en niet als winkel aangemerkt. Dit omdat er tafels en stoelen aanwezig waren om ‘de verstrekte waren ter plaatse te nuttigen’. Coffeeshopgemeenten hanteren in hun plaatselijke verordeningen inmiddels verschillende definities voor een coffeeshop.
Op 1 januari 2015 werden de bedrijfschappen opgeheven, maar coffeeshops werden nog steeds als horecabedrijven gezien. Als je echter naar de feitelijke gang van zaken in een moderne coffeeshop kijkt, is het de vraag of we nog wel standaard van doen hebben met een horecabedrijf.
In de doorsnee coffeeshop ontbreekt tegenwoordig de gelegenheid om drank en cannabis ter plaatse te consumeren. De dienstverlening (horeca) heeft plaatsgemaakt voor pure (detail)handel. De meeste coffeeshops fungeren als een doodnormale winkel: de klant koopt cannabis en vertrekt direct na aankoop. Ook de uitstraling van een coffeeshop is veranderd. Het ouderwetse horecabedrijf zie je nog zelden. De moderne coffeeshop ziet er nu vaak uit als een soort gespecialiseerde drogist.
Als een van de destijds betrokken adviseurs kijk ik terug naar de oprichting van de Bond voor Cannabis Detaillisten in 1994. Ik herinner me de discussie over de naam van de bond. De uiteindelijk gekozen naam, waarin het woord ‘coffeeshop’ niet voorkomt, getuigt van een vooruitziende blik. De traditionele coffeeshop heeft grotendeels plaatsgemaakt voor cannabiswinkels.
De hiervoor geschetste ontwikkeling is overigens grotendeels een logisch gevolg van het rookbeleid dat de rijksoverheid hanteert. Ook exploitanten van coffeeshops worden namelijk beboet als zij klanten toestaan om onder het genot van een drankje in hun gelegenheid een joint gemengd met tabak te roken. Best bizar.
De afhaalcoffeeshop zonder horeca is geen horecabedrijf, maar een winkelbedrijf (detailhandel). Dat heeft gevolgen voor de van toepassing zijnde collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) voor het personeel en de aansluiting bij het pensioenfonds.
Verplichte aansluiting bij het bedrijfstakpensioenfonds Horeca & Catering geldt voor ondernemingen als de loonsom uit de horeca-activiteiten meer dan 50% van de totale loonsom uitmaakt. Ik vraag mij af of er coffeeshops bestaan die aan dit criterium voldoen.
De Kamer van Koophandel gebruikt sinds september 2025 voor coffeeshops waar cannabis wordt verkocht de standaard bedrijfsindeling (SBI-code) 47299. Die code staat voor: ‘Gespecialiseerde winkels in overige voedings- en genotmiddelen (rest)’. Duidelijk lijkt mij.
Wat is AHOJ-G?
Geen Affichering, geen verkoop/ aanwezigheid van Harddrugs, geen Overlast, geen verkoop/toegang aan Jeugdigen (<18), geen verkoop van groothandelshoeveelheden (toen 30 gram nu 5 gram).
