Exploitanten van coffeeshops weten dat in hun onderneming veel cash omgaat. Coffeeshops worden door toezichthouders en banken aangemerkt als een “sector met een verhoogd risico op financieel economische criminaliteit”.
Uit angst om nieuwe hoge boetes van toezichthouders en vervolging door het Openbaar Ministerie te voorkomen, hebben de grote Nederlandse banken miljoenen euro’s geïnvesteerd in klantonderzoek en -monitoring. Banken hebben 13.000 mensen in dienst die transacties van klanten napluizen op ongebruikelijk gedrag. Dat kost jaarlijks bakken met geld, maar levert weinig op. In 2023 werden meer dan twee miljoen meldingen van ongebruikelijke transacties gedaan bij FIU-Nederland. Daarvan werden er ruim 180.000 verdacht verklaard. Denk nou niet dat een score van 9% best redelijk is. Een verdachte transactie is namelijk wat anders dan een strafbare transactie. Banken zoeken massaal naar de speld in de hooiberg. Ondernemers van coffeeshops worden er soms gillend gek van. Banken blijven vragen stellen over de legale herkomst van gelden en redenen om cash op te nemen of juist te storten. De vragen zijn vaak zo lastig geformuleerd dat adviseurs moeten worden ingeschakeld om deze goed te beantwoorden.
Coffeeshop
Voor het eerst hebben we een minister van Financiën, Eelco Heinen (VVD), die tegen de Tweede Kamer durfde te zeggen dat de controleregels voor banken zijn doorgeslagen. Het gevolg is dat je als ondernemer vandaag de dag je stinkende best moet doen om überhaupt een betaalrekening voor je onderneming geopend te krijgen. Als je de exploitant van een coffeeshop bent, zien banken je als klant liever gaan dan komen. Soms lijkt het erop dat banken zoeken naar de spreekwoordelijke stok om de klant te slaan. Als de bank schrijft niet betrokken te willen worden bij criminaliteit denk je als normale burger logisch toch. Maar hoe beantwoord je als exploitant van een gedoogde coffeeshop dan de vraag met welke reden je contant geld opneemt?
Wietexperiment
Stel dat je met je coffeeshop een omzet draait van € 5 miljoen. Je klanten betalen hun aankopen voor 70% per pin. Als de inkoopwaarde van je omzet dan 60% bedraagt kom je € 1,5 miljoen cash tekort om je leverancier te betalen. Die cash moet je dan van je bankrekening afhalen. Kun je de bank dit uitleggen? Ja, dat kan. De overheid aanvaardt nog steeds de illegale levering van cannabis aan coffeeshops. Met andere woorden, als ondernemer kun je in zo’n situatie niet anders. Met een goede uitleg gaat de bank akkoord. Maar wat als je positie als exploitant wijzigt doordat je deelneemt aan het experiment gesloten coffeeshopketen? In dat geval betaal je de legale cannabis voortaan uitsluitend per bank. Nu is de situatie precies omgekeerd. Kwam je eerst € 1,5 miljoen tekort aan cash nu zit je met € 1,5 miljoen cash opgezadeld. Die cash zul je dan moeten storten op je bankrekening. Het zal de bank opvallen dat je eerst cash opnam en nu stort. Daar komen weer vragen over. Ook die laten zich beantwoorden.
Maatwerk
Exploitanten van coffeeshops die bankieren bij de ING lopen nu aan tegen het beleid van de bank. ING hanteert de regel dat maximaal 20% van de totale jaaromzet cash mag worden gestort. De maximale storting bedraagt € 500.000 per jaar. Als je als exploitant dit beleid hebt aanvaard, geldt het en zul je gemotiveerd om wijziging moeten vragen. Het staat de bank vrij om afspraken te maken over het beperken van cashstortingen. Uit het “Convenant Contant Geld” (7 april 2022) blijkt dat maatwerkoplossingen proportioneel en redelijk moeten zijn. Gebruikt de exploitant een professioneel kassaregistratiesysteem om verkopen te registreren? Treft hij afdoende maatregelen om de geld-goederenbeweging controleerbaar vast te leggen? Dan is maatwerk – ook bij de ING – mogelijk.
